Hangi Doğum Kontrol Hapı? Yararları ve Riskleri
Doğum kontrol hapları (oral kontraseptifler) kullanıyorsanız, muhtemelen sağladıkları kolaylık ve güvenilirlikten memnunsunuzdur. Yine de doğum kontrol haplarının sağlığınızı nasıl etkileyebileceği, doğum kontrol haplarının yararları ve riskleri ve mevcut yeni seçenekler hakkında sorularınız olabilir.
Adetimi geciktirmek veya durdurmak için doğum kontrol hapı kullanabilir miyim?
Evet yapabilirsin. Doğum kontrol hapları bir zamanlar sadece 21 günlük aktif hormon hapları ve 7 günlük aktif olmayan haplar olarak paketleniyordu. Etkin olmayan hapları alırken adet benzeri kanamalar meydana gelir.
Bugün, 24 günlük aktif haplardan ve dört günlük inaktif haplardan oluşan rejimlerden, tamamı aktif haplardan oluşan rejimlere kadar çok daha fazla seçeneğiniz var.
Bazı uzun süreli hap rejimlerinde, üç ay boyunca her gün aktif hormon hapları ve ardından bir hafta boyunca aktif olmayan veya düşük dozda östrojen hapları bulunur. O hafta adet benzeri kanama yaşarsınız. Diğer uzatılmış döngü rejimleri, bir yıl boyunca sürekli olarak aktif hapların alınmasını içerir; bu, adet benzeri kanamaların tamamını durdurabilir.
Sürekli veya uzatılmış döngü rejimlerinin çeşitli potansiyel faydaları vardır. Kanama, kramp, baş ağrısı ve adet dönemiyle ilgili diğer rahatsızlıklardan sorumlu olan hormon değişikliklerini önlerler. Önemli etkinlikler veya geziler sırasında bir dönemi atlamanıza olanak tanırlar. Ağır adet kanaması nedeniyle demir eksikliği yaşıyorsanız sürekli rejimler kullanmak kanamayı azaltabilir. Planlanmamış kanama ve lekelenme, sürekli veya uzun süreli tedavi rejimlerinde genellikle ilk birkaç ayda meydana gelir, ancak genellikle zamanla durur.
Adet görmemek için normal doğum kontrol haplarını kullanabilir miyim yoksa özel haplara mı ihtiyacım var?
Kanamayı tek seferde üç ay boyunca veya bir yıl kadar uzun süre önlemek için tasarlanmış doğum kontrol hapı rejimleri vardır. Ancak üç haftalık aktif haplarla aynı hormon dozuna sahip olan monofazik doğum kontrol haplarının sürekli kullanımıyla adet döneminizi önlemek mümkündür. Bu haplarla adet döneminizi önlemek için, aktif olmayan hapları almayın ve hemen yeni bir pakete başlayın.
Bebek sahibi olmayı planlıyorsam doğum kontrol haplarını bıraktıktan ne kadar sonra hamile kalabilirim?
Genellikle doğum kontrol haplarını bıraktıktan birkaç hafta sonra yumurtlama yeniden başlar. Tekrar yumurtladığınız anda hamile kalabilirsiniz. Eğer bu, hapı bıraktığınız ilk döngü sırasında meydana gelirse, hiç adet görmeyebilirsiniz. Korunmasız cinsellik yaşadıysanız ve adetiniz geri gelmediyse hamilelik testi yapın.
Hapı bıraktıktan sonra hamile kalmaya çalışmadan önce birkaç ay beklemenin bir avantajı var mı?
Hapı bıraktıktan hemen sonra hamile kalmak, düşük yapma veya fetüse zarar verme riskini artırmaz. Doğum kontrol haplarının içindeki hormonlar sisteminizde kalmaz.
Genellikle hapı bıraktıktan birkaç hafta sonra adet dönemleri yeniden başlar. Bununla birlikte, eğer hapı almaya başlamadan önce adetleriniz seyrekse, hapı almayı bıraktıktan sonra muhtemelen tekrar böyle olacaktır. Düzenli yumurtlama döngülerine dönmeniz birkaç ay sürebilir.
Hapı bıraktıktan sonra hamile kalmaya hazır değilseniz, yedek bir doğum kontrol yöntemi kullanmayı düşünün.
Doğum kontrol hapını kullanmayı bırakırsam ve adetim geri gelmezse ne olur?
Birkaç ay boyunca regl olmuyorsanız, hap sonrası amenore olarak bilinen duruma sahip olabilirsiniz. Hap, vücudunuzun yumurtlama ve menstruasyonla ilgili hormonları üretmesini önler. Hapı almayı bıraktığınızda vücudunuzun bu hormonları yeniden üretmeye başlaması biraz zaman alabilir.
Adet dönemleri genellikle hapı almayı bıraktıktan sonraki üç ay içinde yeniden başlar. Ancak hapı adet döngülerinizi düzenlemek için aldıysanız, adetinizin geri gelmesi birkaç ay sürebilir.
Üç ay içinde adet görmezseniz hamile olmadığınızdan emin olmak için hamilelik testi yapın ve ardından doktorunuza görünün.
Doğum kontrol hapı kullanıyorsam hamilelik testi doğru sonuç verir mi?
Hapı kullanırken hamilelik testinden doğru sonuçlar alabilirsiniz. Hamilelik testleri, kanınızda veya idrarınızda hamilelikle ilişkili spesifik bir hormonun (insan koryonik gonadotropini (HCG)) ölçülmesiyle çalışır. Doğum kontrol haplarındaki aktif maddeler, hamilelik testinin sisteminizdeki HCG düzeyini nasıl ölçtüğünü etkilemez.
Hamileyken doğum kontrol hapı alırsam ne olur?
Hamile olduğunuzu bilmediğiniz için doğum kontrol hapınızı almaya devam ettiyseniz endişelenmeyin. Bu durum uzun yıllar boyunca gerçekleştiğinde bile, doğum kontrol haplarındaki hormonlara maruz kalmanın doğum kusurlarına yol açtığına dair çok az kanıt var. Hamile olduğunuzu öğrendikten sonra doğum kontrol hapını kullanmayı bırakın.
Acil kontrasepsiyon için birden fazla doğum kontrol hapını aynı anda kullanabilir miyim?
Acil kontrasepsiyon için standart östrojen-progestin doğum kontrol haplarını kullanmak mümkündür, ancak hapların uygun dozu ve zamanlaması için doktorunuza danışın.
Belirli türde haplar, korunmasız seks yaptıysanız hamile kalmanızı engellemek için özel olarak tasarlanmıştır. Bu ilaçlara ertesi gün hapı da denir. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede ve üç gün içinde kullanıldığında en iyi sonucu verir.
Acil kontrasepsiyon için bir bakır rahim içi araç (RİA) veya 52 miligram levonorgestrel içeren bir RİA da kullanılabilir. İdeal olarak bu RİA'lar, korunmasız ilişkiden sonraki beş gün içinde doktorunuz tarafından yerleştirilmelidir.
Yüksek kilo doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltır mı?
Vücut kitle indeksi (BMI) 30 veya daha fazla olan obez olarak değerlendiriliyorsanız, özellikle bazı doğum kontrol hapları acil kontrasepsiyon için çok etkili olmayabilir. Acil kontrasepsiyon için bu haplar kullandıktan sonra hala hamile kalabilirsiniz. Acil doğum kontrolü için RİA kullanımı vücut ağırlığından etkilenmez.
Yıllardır doğum kontrol hapı kullanıyorum ve bırakmak istiyorum. İstediğim zaman durabilir miyim yoksa mevcut hap paketimi bitirmeli miyim?
Genel sağlığınız açısından, hapı almayı bırakmanız pek bir fark yaratmaz. Doğum kontrol hapını bıraktığınızda adet döngünüzün ritmini değiştirebilecek bir miktar kanama bekleyebilirsiniz. Ancak istediğiniz zaman durabilirsiniz.
Aktif olmayan hapların kullanıldığı hafta boyunca hamile kalabilir miyim?
Etkin olmayan hapları almak sizi istenmeyen hamilelik riskine sokmaz. Doğum kontrol haplarını tam olarak belirtildiği şekilde alıyorsanız, hamileliği önlemede yaklaşık %99 etkilidirler.
Ancak bir döngü sırasında bir hapı veya birkaç hapı kaçırırsanız, bu döngü sırasında istenmeyen hamilelik riski daha yüksek olabilir. Güvende olmak için, özellikle bir döngü sırasında birkaç hapı kaçırırsanız, prezervatif gibi yedek bir doğum kontrol yöntemi kullanın.
Doğum kontrol hapları kilo aldırır mı?
Bu yaygın bir düşüncedir. Ancak çalışmalar, doğum kontrol hapının kilo üzerindeki etkisinin - eğer varsa - çok küçük olduğunu göstermiştir. Bunun yerine daha fazla sıvı tutuyor olabilirsiniz, bu da özellikle göğüslerinizde, kalçalarınızda ve uyluklarınızda kilo almışsınız gibi hissetmenize neden olabilir. Doğum kontrol haplarındaki östrojen yağ (adipoz) hücrelerini etkileyerek onları büyütür ancak sayılarını artırmaz.
Doğum kontrol hapları kanser riskini nasıl etkiler?
Çoğu veri, doğum kontrol haplarının genel kanser riskinizi artırmadığını göstermektedir. Bilimsel kanıtlar, doğum kontrol haplarını daha uzun süre kullanmanın rahim ağzı kanseri gibi bazı kanserlere yakalanma riskinizi artırdığını, ancak doğum kontrol hapı kullanımını bıraktıktan sonra riskin azaldığını gösteriyor.
Meme kanseri riskiyle ilgili olarak sonuçlar karışıktır. Bazı çalışmalar doğum kontrol hapı kullanımı ile meme kanseri riskinde hafif bir artış arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir ancak risk çok düşüktür. Diğer çalışmalar meme kanseri riskinde anlamlı bir artış olmadığını göstermiştir. Doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra risk zamanla azalıyor gibi görünüyor. Ailenizde meme kanseri öyküsü varsa doğum kontrolü kullanımının riski arttırdığı görülmemektedir.
Doğum kontrol hapı, yumurtalık kanseri, endometriyum kanseri ve kolon kanseri dahil olmak üzere diğer kanser türlerine yakalanma riskinizi azaltabilir ve bu fayda, hapı bıraktıktan sonra bile yıllarca devam edebilir.
Doğum kontrol hapları kolesterol düzeylerini etkiler mi?
Doğum kontrol hapları kolesterol seviyenizi etkileyebilir. Etkinin ne kadar olacağı, aldığınız hapın türüne ve içerdiği östrojen veya progestin konsantrasyonuna bağlıdır. Daha fazla östrojen içeren doğum kontrol hapları, kolesterol düzeyleriniz üzerinde genel olarak biraz faydalı bir etkiye sahip olabilir. Ancak genel olarak değişiklikler önemli değildir ve genel sağlığınızı etkilemez.
Doğum kontrol hapları tansiyonu etkiler mi?
Doğum kontrol hapları kan basıncınızı bir miktar artırabilir. Doğum kontrol hapı kullanıyorsanız kan basıncınızı düzenli olarak kontrol ettirin. Zaten yüksek tansiyonunuz varsa başka bir doğum kontrolü yöntemi düşünüp düşünmeyeceğiniz konusunda doktorunuzla konuşun.
Doğum kontrol hapı alırken kan pıhtılaşması riski nedir?
Kombinasyon hormonu doğum kontrol haplarında ve halkada veya bantta bulunan östrojen, kan pıhtılaşması geçmişiniz varsa (venöz tromboembolizm (VTE)) veya kan pıhtılaşması riskiniz yüksekse önerilmez. Mini hap veya implant gibi yalnızca progestin içeren bir doğum kontrol yöntemi, RİA veya bariyer yöntemi daha iyi bir seçimdir. Progestin veya progesteron da kan pıhtılaşması riskini artırabilir, ancak risk östrojene göre daha azdır.
35 yaşının üzerindeysem doğum kontrol hapı kullanmaya devam edebilir miyim?
Sağlıklıysanız ve sigara içmiyorsanız, 35 yaşından sonra da doğum kontrol hapı almaya devam edebilirsiniz.
Ancak 35 yaş ve üzerindeyseniz ve sigara içiyorsanız kalp ve kan damarı (kardiyovasküler) hastalığı riski varsa doğum kontrol hapları önerilmez. Bu durumda doğum kontrol haplarını güvenle kullanmaya devam edebilmeniz için önce sigarayı bırakmanız gerekir.
Antibiyotikler doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltabilir mi?
Antibiyotikler, bir antibiyotik olan rifampin (Rimactane) haricinde, doğum kontrol haplarının etkinliğini etkilemez. Rifampin, doğum kontrol haplarının yumurtlamayı önlemedeki etkinliğini azaltır, ancak bu antibiyotik günümüzde yaygın olarak kullanılmamaktadır.