Kabızlık (Konstipasyon) Nedir, Neden Olur? Kabızlık İçin Ne İyi Gelir?
Kabızlık dışkı çıkarma sürecinde yaşanan bir sorundur. Kabızlık genellikle haftada üçten az dışkılama veya dışkılamada zorluk yaşama anlamına gelir.
Kabızlık durumu oldukça yaygındır. Yeterli lif ile beslenmemek, sıvı ve egzersiz eksikliği kabızlığa neden olabilir. Ancak bazı durumlarda ise hastalıklar veya bazı ilaçlarların kullanımı kabızlığa neden olabilmektedir.
Kabızlık için tedavi genellikle beslenme şekli değişiklikleri ve egzersiz formlarıyla gerçekleştirilir. İleri seviyede ciddi kabızlık ise, ilaç ile tedavi, kullanılan ilaçlarda değişiklikleri veya bir doktor tarafından planlanılan diğer tedavi uygulamalarını gerektirebilir.
Kronik kabızlık olarak da adlandırılan uzun süreli kabızlık durumunda ise, uzun süreli kabızlığa neden olabilecek veya kabızlığı kötüleştirebilecek altta yatan başka bir hastalığın veya durumun tedavi edilmesi gerekebilir.
Kabızlık Belirtileri
Kabızlık belirtileri şunları içerir:
- Haftada üçten az dışkılama.
- Sert, kuru veya topaklı dışkı.
- Dışkı çıkarken zorlanma veya ağrı hissi.
- Tüm dışkının çıkmadığı hissi.
- Rektumun tıkalı olduğu hissi.
- Dışkıyı geçirmek için fiziksel yardım kullanma ihtiyacı.
Kronik kabızlık bu semptomların iki veya daha fazlasının üç ay veya daha uzun süre devam etmesidir.
Kabızlık Varlığında Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Aşağıdaki belirtilerin bulunduğu bir kabızlık durumunda bir doktordan randevu alın:
- Üç haftadan uzun süren kabızlık belirtileri.
- Günlük aktiviteleri yapmayı zorlaştıran belirtiler.
- Rektumdan kanama veya tuvalet kağıdında kan.
- Dışkıda kan varlığı.
- Dışkının şekli veya rengindeki diğer olağandışı değişiklikler.
- Geçmeyen mide ağrısı.
- İstenmeden gerçekleşen kilo kaybı.
Kabızlık Neden Olur?
Bağırsak hareketlerinin şekli kişiden kişiye değişir. Bağırsak hareketlerinin yoğunluğu bazı kişilerde günde üç defa iken bazı bireylerde ise haftada üç defa kadardır. Bu nedenle sizin için neyin tipik olduğunu, normalde bağırsak hareketlerinizin nasıl bir düzenle gerçekleştiğini bilmeniz önemlidir.
Genel olarak kabızlık, dışkının kolon olarak da adlandırılan kalın bağırsakta çok yavaş hareket etmesi sonucunda ortaya çıkar. Dışkı yavaş hareket ederse vücut dışkıdan çok fazla su emer. Suyun emilmesi sonucunda dışkı sertleşebilir, kuruyabilir ve bunu sonucunda kalın bağırsaktan geçmesi zorlaşabilir.
Kabızlığa neden olabilen yaşam tarzı alışkanlıkları
Aşağıdakilerin varolduğu durumlarda dışkının bağırsakta yavaş ilerleyişi meydana gelebilir:
- Yeterli sıvı tüketmemek
- Beslenerek yeterli miktarda lif almamak
- Düzenli egzersiz yapmamak
- Büyük tuvaleti uzun süre tutmak
- Kabızlığa neden olabilecek ilaçların kullanımı
Kabızlık bazı ilaçların, özellikle de bazı ağrı kesicilerin bir yan etkisi olabilir. Kabızlığa neden olabilecek diğer ilaçlar arasında aşağıdaki durumları tedavi etmekte kullanılan bazı ilaçlar bulunur:
- Ağrı.
- Yüksek tansiyon.
- Nöbetler.
- Depresyon.
- Sinir sistemi bozuklukları.
- Alerjiler.
Pelvik taban kaslarıyla ilgili sorunlar kabızlığa neden olur mu?
Gövdenin alt kısmındaki organları tutan kaslara pelvik taban kasları denir. Dışkıyı rektumdan çıkarmak için hem bu kasları gevşetme hem de aşağı doğru hareket etme yeteneği gereklidir. Bu kasların zayıflığı veya koordinasyonu ile ilgili sorunlar kronik kabızlığa neden olabilir.
Kolon veya rektumdaki tıkanıklıklar kabızlığa neden olur mu?
Kolon veya rektumdaki dokularda meydana gelen hasar veya değişiklikler dışkı geçişini engelleyebilir. Ayrıca kolon, rektum veya yakın dokulardaki tümörler de tıkanmaya neden olabilir.
Diğer faktörler
Bir dizi durum, dışkının çıkarılmasıyla ilgili kasların, sinirlerin veya hormonların çalışmasını etkileyebilir. Kronik kabızlık aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok şeyle bağlantılı olabilir:
- Huzursuz bağırsak sendromu.
- Diyabet.
- Multipl skleroz.
- Sinir fonksiyon bozukluğu veya hasarı.
- Aşırı aktif tiroid, aynı zamanda hipotiroidizm olarak da adlandırılır.
- Parkinson hastalığı.
- Gebelik.
Bazı durumlarda ise kronik kabızlığın nedeni keşfedilememektedir.
Kabızlık Riskini Arttıran Faktörler
Kronik kabızlık riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:
- İleri yaş
- Kadın olmak
- Çok az fiziksel aktivite yapmak veya hiç fiziksel aktivite yapmamak
- Depresyon veya yeme bozukluğu gibi zihinsel sağlık sorunlarına sahip olmak
Kabızlık Tedavi Edilmezse?
Kronik kabızlığın komplikasyonları şunları içerir:
- Anüs çevresindeki dokuların şişmesi sonucunda hemoroid oluşumu.
- Anal fissür olarak da adlandırılan anüste doku yırtıkları.
- Kalın bağırsağa kadar uzanan sert dışkılar ile oluşan dışkı impaksiyonu.
- Rektumun anal açıklığından dokuları dışarı kayması durumu rektal prolapsus.
Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Aşağıdaki ipuçları kabızlık gelişimini önlemenize veya hafifletmenize yardımcı olabilir.
- Sebzeler, meyveler, fasulye ve tam tahıllı gıdalar dahil olmak üzere çok sayıda yüksek lifli gıdayı diyetinize ekleyin.
- İşlenmiş gıdalar, süt ürünleri ve et gibi düşük miktarda lif içeren yiyecekleri daha az tüketin.
- Bol miktarda sıvı tüketin.
- Aktif kalın ve düzenli egzersiz yapın.
- Dışkı yapma hissi geldiğinde ertelemeyin.
- Düzenli bir tuvalet programı oluşturun.
Magnezyum Takviyesi Kabızlığa İyi Gelir Mi?
Magnezyum takviyeleri, kabızlığı potansiyel olarak hafifletmek için iki farklı şekilde etki eder. Birincisi, magnezyum takviyelerinin "ozmotik müshil" etkisi vardır, yani suyu bağırsaklara çeker. Bağırsaktaki su miktarının artması sonucunda dışkı yumuşar ve böylece daha rahat bir şekilde bağırsakta ilerler. İkinci olarak, magnezyum bağırsak kaslarını gevşetir ve bunun sonucunda da dışkının daha rahat ilerlemesi sürecine yardımcı olur. Magnezyumun bu yararları, magnezyumun bazı reçetesiz müshillerin ana maddesi olmasının nedenidir.